Wpływ endometriozy na płodność – Informacje dla pacjentek
Endometrioza to przewlekła choroba, która może wpływać na wiele aspektów zdrowia kobiety, w tym na płodność. Należy zaznaczyć, że diagnoza endometriozy nie jest absolutnie równoznaczna z diagnozą niepłodności. Około 30% z tak postawionym rozpoznaniem ma problemy z zajściem w ciążę i w dużej mierze fakt trudności poczęcia zależy od zaawansowania endometriozy. Im wyższe niestety zaawansowanie choroby tym szansa na naturalne zajście w ciążę jest mniejsza. Zrozumienie, w jaki sposób endometrioza może oddziaływać na zdolność do zajścia w ciążę i jakie są dostępne opcje leczenia, jest kluczowe dla każdej pacjentki.
Jak endometrioza wpływa na płodność?
- Zmiany w strukturze miednicy: Endometrioza może prowadzić do powstawania blizn i zrostów w obrębie miednicy. Zmiany te mogą w sposób mechaniczny uniemożliwiać zajście w ciążę na skutek utrudnienia swobodnego przepływu plemników przez jajowody, blokowania wychwytu komórki jajowej przez jajowody i jej transportu
- Problemy z owulacją: Endometrioza może prowadzić do zaburzeń hormonalnych, które wpływają na regularność owulacji a także powodować niepękanie pęcherzyka dominującego w jajniku a tym samym nie następuje uwolnienie komórki jajowej. Nieregularne owulacje lub ich brak zmniejsza szansę na naturalne poczęcie.
- Obniżenie jakości komórek jajowych: Niektóre badania sugerują, że endometrioza może wpływać na zmniejszoną jakość komórek jajowych, co może utrudniać zapłodnienie i zwiększać ryzyko poronień.
- Stan zapalny: Endometrioza powoduje występowanie przewlekłego stanu zapalnego w obrębie miednicy. Wpływa to bezpośrednio na zmniejszoną odpowiedź jajników na stymulację farmakologiczną co skutkuje mniejszą liczbą komórek jajowych odpowiednich do zapłodnienia, zmniejszenie ruchliwości plemników i ich uszkodzenie a także nieprawidłowy przebieg implantacji i zwiększony odsetek poronień.
Jakie są opcje leczenia i wsparcia?
- Leczenie farmakologiczne: niestety stosowane w leczeniu endometriozy leki hormonalne takie jak tabletki antykoncepcyjne, leki progestagenowe lub analogi i antagoniści GnRH, uniemożliwiają jednoczesne zajście w ciążę ponieważ blokują owulację. Powoduje jednak na ogół znaczne obniżenie dolegliwości bólowych, w sytuacji nasilonych dolegliwości bólowych zaleca się dodatkowo stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
- Leczenie chirurgiczne: W przypadku poważniejszych objawów endometriozy, leczenie chirurgiczne może być zalecane w celu usunięcia ognisk endometriozy oraz zrostów. Może to poprawić funkcję jajników i jajowodów oraz zwiększyć szansę na zajście w ciążę. Sama operacja wycięcia torbieli endometrialnej prawdopodobnie nie zwiększa szansy na zajście w ciążę powodując jednocześnie zmniejszenie puli komórek jajowych. Utrata komórek jajowych jest szczególnie znacząca w sytuacji dużych torbieli, występujących obustronnie a także w sytuacji nawrotu endometriozy jajnikowej. Jeżeli operacja torbieli endometrialnej jest zalecana ze względu na towarzyszące dolegliwości bólowe, wówczas należy przedyskutować z lekarzem przedoperacyjne pobranie komórek jajowych celem zabezpieczenia płodności.
- Wsparcie w zakresie płodności: W zależności od stopnia endometriozy i indywidualnych potrzeb, można rozważyć różne metody wspomagania płodności, takie jak stymulacja owulacji z inseminacją domaciczna (IUI) czy zapłodnienie in vitro (IVF).
- Konsultacje z lekarzem specjalistą: Ważne jest, aby regularnie konsultować się z ginekologiem specjalizującym się w leczeniu endometriozy oraz specjalistą ds. płodności, w celu opracowania indywidualnego planu leczenia.
Co możesz zrobić?
- Ultrasonograficzne monitorowanie owulacji: Śledzenie cyklu miesiączkowego i objawów może pomóc w lepszym zrozumieniu własnego ciała oraz planowaniu działań związanych z płodnością.
- Koniecznie wyślij na badanie nasienia swojego partnera – może przyczyną niemożności poczęcia potomstwa nie jest endometrioza?
- Zdrowy styl życia: Regularna aktywność fizyczna, zrównoważona dieta i unikanie stresu mogą wspierać ogólne zdrowie i poprawić szanse na zajście w ciążę.
- Wsparcie emocjonalne: Rozważ skorzystanie z terapii psychologicznej lub grup wsparcia, aby radzić sobie z emocjonalnymi aspektami związanymi z endometriozą i płodnością.
Pamiętaj, że każda kobieta i każda sytuacja jest inna, a skuteczność leczenia i wsparcia może różnić się w zależności od indywidualnych okoliczności. Regularna konsultacja z lekarzem i specjalistą ds. płodności pomoże w znalezieniu najlepszego rozwiązania dostosowanego do Twoich potrzeb.
Opracowała:
prof. dr hab. Małgorzata Kędzia
prof. dr hab. Ewa Wender- Ożegowska